30 Aralık 2017 Cumartesi

Blockchain, Bitcoin ve Kripton

Sevgili dostlar,

Biliyorsunuz ki son günlerde ok yaydan çıktı, Ayşe teyze bile bu işe bulaştı. Bu durumda konuyu izah etmek bana düştü. Herşey 2009'daki bir makale ile başladı; kendini Satoshi Nakamoto diye tanıtan şahsiyet, bu makalesinde Bitcoin'i ve arkasındaki blockchain teknolojisini anlattı. 

Blockchain teknolojisi hiç yabana atılacak bir teknoloji değil. Blockchain bir listedir, bir excel dosyası veya hesap kitabı gibi düşünülebilir ve işlem yapmaya olanak tanır. Bu dosyanın çok önemli birkaç özelliği vardır. İlk olarak, bu dosya sadece bir yerde kayıtlı değil, ortalık malıdır. Dropbox'a konulmuş bir excel'e herkesin erişimi olması gibidir. Bu özelliği blockchain'i son derece güvenli yapan etmenlerin başında gelir.

Blockchain'in görsel yapısı. Kaynak.

Bir diğer güvenlik getirisi ise, işlemlerin geçerliliğinin komşular tarafından kararlaştırılmasıdır. Dosyaya yeni bir veri ekleneceği zaman - mesela Ayşe Teyze Fatma'ya (görseldeki kırmızı noktalar) 10 lira gönderdi veya T.C kimlik numarası X kişi, Y partisine oy verdi - bunu ağdaki yeşil noktalar onaylar.*

Bitcoin, blockchain'in ilk göz ağrısı, dünya'nın ilk websitesi gibidir. Esasında, birinden birine gönderilebilen bir sayıdır, aynı zamanda takas değeri olan bir emtiadır; altın, gümüş, sandalya gibi. Bitcoin'in değerini inanç ve algı belirler, eğer bugün X liradan Bitcoin almanın akıllıca olduğuna inanıyorsan, onun değerini belirlemiş olursun. Mesela bugün neredeyse 4 TRY'den 1 USD alırsın çünki onun değer kaybetmeyeceğini düşünürsün. Yarın bir felaket olsa, bir karar alınsa, bir günde Amerika batabilir; aynı şekilde Bitcoin de batabilir. Hatta TRY de batabilir, nitekim battı da biliyorsunuz. Bir uyandık, sandalya fiyatına sakız alamaz olduk. Her yatırım risklidir; ev alırsın deprem olur, araba alırsın - araba yatırım değildir, araba mükellefiyettir, salak olma.

Bitcoin. Kaynak.

Bitcoin eski teknolojidir, Nokia 3310 gibidir, artık yeterli değildir. Bu yüzden yeni kriptonları anlamak önemlidir. Kripton, Süperadam'ın doğduğu gezegen olmanın yanı sıra, blockchain teknolojisi veya benzeri ile yaratılmış para birimleridir. An itibari ile 1400'e (link) yakın kripton mevcuttur ve sayısı sürekli artmaktadır. Bunun sebebi basittir, senin benim gibi insanlar oturup yeni bir kripton geliştirebilir - internetin ilk bulunduğu zamanlarda yeni bir websitesi oluşturmak gibi.

Twitter'ın ilk günleri. Slogan'ları şöyleymiş: 'Milletin sadece bir soruyu cevapladığı ortam - Nöörüyon?'. Kaynak.

Bunların hepsi, başarılı olup olmamasına bağlı olarak daha da gelişip kullanıcı dostu olacaktır. Bir kripton'a güvenip almak, onun başarılı olacağına inandığını gösterir - şirket hissesi almak gibi. Her kripton, sunduğu yenilik/özellik ile halkı inandırmaya, güvendirmeye çalışır - kickstarter gibi. DASH, kullanıcı dostu bir arayüz sunar, çok teknik bilgi olmadan cüzdan, para transferi gibi hareketlere olanak sağlar. Ethereum, bir programlama dili gibi yeni kriptonların veya oylama sistemlerinin veya aklına ne gelirse, onların yazılabileceği bir ortam sağlar. IOTA, aletler için yapıldığını iddia eder; akıllı evlerde ampülün, hoparlorün, televizyonun birbiriyle iletişim kurarken dışarıda bir merkez'e (server'a) gereksinim duymadan iletişim kurabileceği sistemi sunar. Falan filan.

Değişim kaçınılmazdır; bankalar, devletler, şirketler her geçen gün bu teknolojiyi daha çok kullanmaya başlayacaktır. Bu teknolojinin kullanıcının kişisel bilgilerini gizleyebilme özelliği yani kim neyi aldı, kime oy verdi, vs. saklı tutması yukarıdakilere büyük sıkıntılar oluşturacak bir devrimdir. Böylesi bir devrimin içinde bulunmak keyiflidir ve bir sürü fırsat sunar, bunları iyi değerlendirenler karlı çıkacaktır.

Son olarak, Bitcoin veya kripton ile ilgili yatırım yapmak istiyorsanız size birkaç tavsiye:

- Kaybedebileceğinizden fazlasını asla yatırmayın.
- Çok tutulmayın, bütün zamanınızı eritebilir.
- Eşiniz ilgilenmiyorsa asla marketler, vs. hakkında konuşmayın.
- Acele etmeyin, riskleri anlayın, güvenli platformları, cüzdanları bol bol araştırın, küçük başlayın.
- Günlük iniş çıkışlarla para kazanmaya çalışmayın, marketler aşağıdayken girin, şifrelerinizi saklayın, o parayı unutun.
- Sırf Bitcoin'e girmeyin, dengeli bir portföy oluşturun, bazıları batarsa siz de batmayın.

Sorularınızı, yorumlarınızı ve yeni konu tavsiyelerinizi bekliyorum.
----------------------------------

Önemli not: Bu yazıda finansal tavsiye verilmemektedir, yazar yatırımlarınızdan sorumlu tutulamaz.

* Biraz daha teknik: Blockchain teknolojisi ile Satoshi literatürde 'double-spending problem' diye tabir edilen, iki kullanıcının aynı anda dosyaya veri işleme sorunsalını çözdü. Bugün bankalar bile birinden birine para göndermeyi onaylamak için 1) Sistemi dondur, 2) Veriyi işle, 3) Sistemi yeniden çalıştır teknolojisini kullanıyormuş yani devrim yaratan bir teknoloji blockchain.

Sağdaki ufak linkin görselinin kaynağı için tıklayın.

3 yorum:

  1. Muhteşemsin yeğen.
    Çok güzel bir açıklama.
    Seni çok seviyorum.

    YanıtlaSil
  2. Bitcoinciler ,Çiftlikbank olayında gülünen köylülerin şehirdeki versiyonlarısınız.Yani kısaca okumuş cahillerden müteşekkül bir insan topluluğu.Size bir hatırlatma Yunus Emre nin dediği gibi emeksiz zengin olanın rehberi şeytan olmuştur.

    YanıtlaSil
  3. Bu yorum bir blog yöneticisi tarafından silindi.

    YanıtlaSil